ZING Magazine vroeg me om een recensie te schrijven over de stem van Beyoncé. Wat je noemt een echt uitdaging!
Bij zangeressen als Whitney Houston of Adèle, denk ik als eerste aan hun bijzondere stem. Nu komt Beyoncé wat haar stem betreft weinig tekort, maar toch zie ik haar eerder als een bijzonder fenomeen dan als een zangeres met een karakteristieke stem. Dit heeft te maken met haar vele gezichten als zangeres, actrice, danseres, entertainer, activiste, mode-icoon en zakenvrouw. Ook muzikaal is ze een omnivoor die alles zingt van up-tempo R&B stukken, rocky ballads tot musical en inmiddels ook country. Haar stem is in dit universum een belangrijk instrument om dit steeds wisselende repertoire en ook haar rol daarin vorm te geven.
In Halo, haar eerste R&B hit, hoor je haar zingen met een mooie laagte, smaakvol ingevoegde adlibs, breathy sounds afgewisseld met een vol stemgeluid, en tonen die omhoog glijden tot een ijle kopstem. Het volume is hoog. Zingt én danst ze, bijvoorbeeld in Crazy in Love, dan hoor je met hoeveel plezier ze met ritme en klank speelt. De medeklinkers worden flink aanzet en de woorden kort gehouden. Hoe hoog het tempo ook is, de teksten klinken nooit gedachteloos en daar waar zangers aan het eind van een woord nog wel eens willen doorgalmen bepaalt zij heel bewust de lengte van haar noten. Er is héél veel materiaal van Beyoncé en zo kun je horen dat ze ook wel eens vals zingt, vooral in de hoogte. Daar hoef je je als zanger zeker niet voor te schamen wanneer je live zingt, maar het verbaast me dat de onzuiverheden op studio-opnamen van bijvoorbeeld Drunk in Love en ook Crazy in Love niet gecorrigeerd zijn. In Don’t hurt yourself en Freedom hoor je haar als activiste met een belangrijke feministische en antiracistische boodschap. Dit vertaalt zich naar een rauwer stemgeluid, je hoort de woede, soms schreeuwt ze en is het meer spraak dan zang. Er zijn minder versieringen, de ijle hoge tonen zijn vervangen door rockinvloeden met grommende inzetten. Verrast was ik door Listen uit de musicalfilm Dreamgirls waarin ze als een kameleon verandert in een musicalster. Je hoort lange lijnen waarbij sommige woorden subtiel benadrukt worden met loopjes zonder dat dit de zinsopbouw onderbreekt. De opbouw naar het refrein is spectaculair.
Ondanks haar uitzonderlijke kunnen, raken vooral in stilistisch opzicht de muziek en de stem van Beyoncé mij niet echt. Wel bewonder en geniet ik zeker van het zeldzame niveau en de impact van haar werk, haar tomeloze energie en haar ongelooflijke lef.
© Ineke Vandoorn – ZING Magazine 24-10